Seksualiteit in Bijbels perspectief

Robin Knap

Inleiding

In dit artikel wil ik ingaan op de vele vragen die ons bezig houden rondom seksualiteit en (reformatorisch) christen-zijn.  Eerst wil ik een goede theologische basis leggen om van daaruit vervolgens de ethische kant van de zaak te bekijken. Deze theologische basis is afkomstig uit een lange traditie van christelijke bezinning op de betekenis van de Bijbel. Enkele van de belangrijkste vertegenwoordigers zijn: Irenaeus, Augustinus en Calvijn.

Deze theologische basis (schepping, zondeval en verlossing) geeft geen directe antwoorden op de vragen waar we ons in dit artikel specifiek mee bezig willen houden, maar is wel van belang. Die theologie levert namelijk een analytisch kader waardoor de ethicus allerlei vragen rondom geloof en praktijk kan gaan beantwoorden.

Het tweede deel van dit artikel gaat over de geschapen structuur en de religieuze richting. Hier wil ik de overgang maken van dogma naar praxis, van leer naar leven. 

De volgende stap is om het geheel vanuit de mens te bekijken.

  • Volledig mens, hoe word je dat? 

  • Doet de religieuze richting, ook wel nieuwe levenswandel  genoemd, recht aan ons mens-zijn? 

  • En dan homoseksualiteit, hoe moeten we dat bezien?

Tot slot van dit artikel nog enkele zeer actuele vragen. 

  • Wat is het doel van seksualiteit? 

  • Zijn we als gemeente van Christus intolerant ten opzichte van seksuele minderheidsgroepen? 

  • Hoe gaan we bijvoorbeeld om met pedofilie? 

Daarna volgen nog een algehele conclusie.

Schepping, zondeval en verlossing

Schepping

Voor een goede Bijbelse wereldbeschouwing is het nodig om bij het begin te beginnen, oftewel ‘de schepping’. 

In den beginne schiep God de hemel en de aarde” (Gen. 1: 1). 

Dat is het begin. God schept, dwz maakt uit het niets. Er is een onderscheid tussen schepsel en Schepper. Gods schepping is niet een activiteit die plaatsvond in een ver verleden en welks werk Hij verder met rust laat. Hij onderhoudt zijn schepping dagelijks. Dit noemen we ‘de voorzienigheid’ van God. Gods dagelijks werk in het onderhouden en  regeren van de wereld kan niet gescheiden worden van zijn scheppend werk. (H.C. vraag en antw. 26)

Als kroon op Zijn scheppingswerk schiep God de mens 

God schiep de mens naar Zijn beeld; naar Gods beeld schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij hen.” (Gen. 1: 27). 

Op aarde kreeg de mens ook een opdracht. De opdracht die de mens kreeg is de cultiveringopdracht. Hij moet de aarde cultiveren, dwz bewoonbaar maken. 

De mens onderscheidt zich daarin van alle andere levende wezens, doordat hij zijn eigen wereld moet bouwen en bewaren. 

  • Een beer heeft een bondjas tegen de kou,de mens niet. 

  • Een vogel eet instinctmatig wormen, 

  • de mens moeten zelf uitzoeken wat gezond en ongezond is. 

Concluderend kun je stellen: “Een mens leeft niet in de kant en klare wereld van het dier maar moet de wereld waarin hij kan leven, zelf maken.” [*1]   

Een mens moet dus boven wat hij aantreft uitgrijpen. Hij moet de wereld zo inrichten en veranderen dat het voor hem leefbaar wordt. In Gen. 2: 15 gebiedt God de mens, gepersonifieerd in Adam, om de hof te bewerken en bewaren. 

Zondeval

We zijn dus geschapen in relatie met God en met als doel de aarde te cultiveren. Nu doet er zich een onafwendbaar probleem voor. Deze stelling komt niet overeen met de werkelijkheid. We leven niet in een harmonieuze relatie met God. En de aarde mag dan wel gecultiveerd zijn, maar er is geen sprake van harmonie. Het lijkt allemaal mislukt. Er is chaos en wanorde in plaats van structuur en orde.

Om dat te verklaren heeft de Bijbel het verhaal van de zondeval opgenomen (Gen.3). De mens is een eigen richting ingeslagen, los van God. (H.C. vraag en antw. 7; D.L. 3: 1-3). De mens die geroepen is om uit God en voor God te leven, wil leven als God. Hij wil heersen over de aarde, maar voor de gevolgen wil hij geen verantwoording dragen. Toch is de mens daar wel verantwoordelijk voor. Het menselijk lot staat  niet in de sterren geschreven, de mens is geen speelbal tussen goddelijke machten, maar ten volle zelf verantwoordelijk. Deze verantwoordelijkheid schuiven we het liefst telkens af. Adam verwijt Eva, Eva verwijt de slang (Gen. 3: 13 en 14).

Verlossing

We hebben nu de schepping en de zondeval behandeld. Als derde punt komen we aan bij de verlossing. De verlossing brengt ons direct bij Jezus Christus. Een grote misvatting die veelvuldig voorkomt bij christenen is dat het bij de verlossing alleen om de mens zou gaan. Alleen zielenheil. De verlossing heeft echter een ‘kosmisch’ karakter. Daarmee bedoelt Wolters [*2] dat de verlossing heel de schepping aangaat. 

Verlossing betekent dat de totale schepping zal worden hervormd tot het beeld zoals God het bedoelde. De verlossing heeft dus betrekking op de totaliteit van het geschapene en niet slechts een gedeelte ervan.

De verlossing geeft ons leven weer doel en zin. Zij geeft ook richting aan ons leven. We worden opgeroepen te leven naar Gods wil (H.C. vraag en antw. 86). Dit leven wordt ook wel de nieuwe (christelijke) levenswandel genoemd (Ef. 4: 17-32). Deze levenswandel behoort in overeenstemming te zijn met Gods wil. Zij doet het meest recht aan de mens, de medemens, de natuur en God. 

Structuur en richting 

Structuur 

We hebben nu een goede Bijbelse wereldbeschouwing geschetst aan de hand van de drie kernwoorden schepping, zondeval en verlossing. Nu gaan we het invullen. Het dogma is nu duidelijk, maar welke praktische consequenties zijn daar aan verbonden? En dan met name op het gebied van de seksualiteit. De taak van elke christen is om goed onderscheid te maken tussen structuur en richting.

Met structuur doel ik op de essentie, het wezen van iets. De structuur van seksualiteit bepaalt ook de richting. De traditionele christelijke positie omtrent seksualiteit is dat seks wezenlijk slecht is en daarom zoveel mogelijk vermeden dient te worden. Het is een noodzaak voor voortplanting, verder niets. Een soort van noodzakelijk kwaad. Heiligmaking heeft niets te maken met genieten van seksualiteit.

Deze negatieve houding ten aanzien van het seksuele, die haar uitdrukking vindt in preutsheid, taboes en onderdrukte gevoelens, wordt dikwijls gekarakteriseerd als ‘puriteins’ of als ‘victoriaans’.

Een totaal andere kijk op seksualiteit vinden we terug in de Griekse en Romeinse oudheid. Seksualiteit maakte deel uit van godsdienstige plechtigheden en had daarom een hoge waarde. Tempelprostitutie was een soort van offer aan de goden, de orgie werd gezien als  eredienst voor diezelfde goden. Dit waren de goden van de liefde en de vruchtbaarheid. Religieuze prostitutie was wijd verbreid. De wellustige extase werd gezien als overgave aan de oerkrachten van de natuur. Het orgasme werd gezien als rechtstreekse goddelijke inspiratie, communie met de godheid. Dat werd ook wel ‘theolepsie’ genoemd. [*3]

De vraag die we ons kunnen stellen is of seksualiteit in de grond van de zaak iets goeds of iets slechts is. Als we geloven dat God de Schepper is van de gehele kosmos, dan kunnen we er niet omheen. Ook seksualiteit behoort tot die kosmos. Hij heeft ons seksualiteit gegeven om van te genieten. (zie ook: 1 Tim. 6: 17). Seks moet dus net als eten, drinken, zingen en sporten beschouwd worden als neutraal. Je kunt het ten goede en ten kwade gebruiken. De vraag is dus welke richting je kiest.

Richting 

Kuisheid  was vroeger een belangrijke christelijke deugd. Godgeleerden gingen in het celibaat  (Rooms Katholieke priesters nog steeds). Seks was iets voor de zwakkeren, de echte geestelijke mensen wisten zich daar van te onthouden. Seks was ook uitsluitend voor getrouwde mensen. Daarbuiten was het 'een gruwel in Gods ogen'. Op homoseksuele handelingen stond de doodstraf. De bereidheid om de bedrijvers van homoseksuele handelingen te vermoorden, gold voor velen als een bewijs van christelijke superioriteit.

“Elke liefkozing die echtgenoten elkaar alleen vanwege de zinnelijke lustgevoelens geven, is een  doodzonde die de eeuwige verdoemenis verdient”, aldus Thomas van Aquino, de grootste theoloog van de Middeleeuwen. [*4]  

Deze richting, welke seksualiteit negatief beoordeelt,  komt duidelijk voort uit een onbijbelse wereldbeschouwing. Seksualiteit wordt namelijk in de geschapen structuur al negatief beoordeeld. Het andere uiterste vinden we terug in de leer van de theolepsie. Een orgasme wordt dan gezien als een goddelijke openbaring, rechtstreekse inspiratie van boven. Twee mensen versmelten samen waarbij ze hun ‘Ik’ volledig prijsgeven aan het ‘Al’. Hiermee verhef je een geschapen structuur tot een goddelijke. Deze leer heeft een hele cultus ten gevolge gehad van tempelprostitutie waarbij soms zelfs jonge kinderen meestal onvrijwillig betrokken waren.

Deze richting komt voort uit een wereldbeschouwing die uitgaat van de menselijke mogelijkheid één met God te worden door zichzelf volledig over te geven aan de seksuele cultus. Als christenen moeten wij dit verwerpen, want onze enige heilsweg is Jezus, zoals we gezien hebben onder het kopje “verlossing”.

Een nieuwe structuur vraagt om een nieuwe richting. De vraag is: wat is structureel en wat is richtinggevend in de menselijke seksualiteit? Als we seksualiteit waarderen als een door God gegeven middel, dan mogen we het van ganser harte aanvaarden. 

Volledig mens worden, nieuwe levenswandel en homoseksualiteit 

Volledig mens worden  

God schiep de mens naar Zijn beeld. De zondeval heeft ons van God vervreemd. Onze richting is daarmee van nature God(de)loos geworden (NGB. art. 14 en 15). Ten diepste komt de mens pas tot zijn doel als hij in relatie leeft met God. Daar hangt onmiddellijk mee samen dat de mens ook in harmonie wil leven met zijn medemens, de natuur en zijn eigen innerlijk. De mens is een relationeel wezen. Vandaar dat God zei: “Het is niet goed dat de mens alleen is.” (Gen. 2: 18). De zin van ons bestaan is gelegen in relaties, de relatie met God en medemens.

Volledig mens worden heeft alles te maken met onvoorwaardelijk voor het leven kiezen. We zijn geneigd het leven alleen te kiezen als het voorspoedig verloopt. We stellen er voorwaarden aan, maar de Bijbel is radicaal. “Kies dan het leven, opdat gij leeft” (Dt. 30: 19). Deze keuze dient onvoorwaardelijk te zijn, dus ook bij ziekte en lijden.

Ons leven dient een geheel te zijn. Er moet eenheid zijn in onze woorden en daden. “Laat het ja, dat u zegt, ja zijn, en het nee, nee.” (Mt. 5: 37). Deze eenheid roept om een vernieuwde levenswandel waar we zo op terug komen.

Volledig mens zijn betekent ook dat je jezelf kunt  zijn. We hoeven geen masker te dragen om erbij te horen, God roept de mens heel persoonlijk. Hij heeft de mens in de schoot van zijn moeder geweven en zijn nieren gevormd (Ps. 139). Mens, waar ben je? (Gen. 3: 8). Waarom verschuilen wij ons telkens en zijn wij bang? Omdat we naakt zijn. Adam zei: “Ik ben naakt; daarom verborg ik mij” (Gen. 3: 10). We zijn bang om onszelf te zijn en verschuilen ons achter maskers. Zo ontlopen we onze verantwoordelijkheid. Volledig mens zijn betekent echter dat je ook deze maskers afdoet. 

Heer, die mij ziet zoals ik ben,
dieper dan ik mijzelf ooit ken,
kent Gij mij, Gij weet waar ik ga,
Gij volgt mij waar ik zit of sta.
Wat mij ten diepste houdt bewogen,
’t ligt alles open voor uw ogen.

(Ps. 139: 1 NB)

Nieuwe levenswandel 

Zo is dan wie in Christus is een nieuwe schepping; het oude is voorbij gegaan, zie, het nieuwe is gekomen” ( 2 Cor. 5: 17). 

Kiezen voor het leven, leven uit genade en onder heerschappij van onze Heer Jezus Christus heeft invloed op onze dagelijkse levenswandel. Het oude leven moeten we afleggen, het nieuwe aandoen. We zijn geroepen om te leven in overeenstemming met Gods wil (H.C. vraag en antw. 90). 

Dit gaat alle facetten van ons mens-zijn aan. Ook onze seksualiteit dient onderworpen te zijn aan Gods wil. Seksualiteit mag niet misbruikt worden om een ander te beschadigen of te onderdrukken. Louter goedheid zijn Gods wegen. Seksualiteit is iets moois wat we van God hebben gekregen. 

Veel jongeren worstelen met masturbatie. Vanuit de kerk is dit lange tijd afgekeurd. In sommige kerken (zowel Evangelische als Reformatorische) wordt het nog steeds afgekeurd.  Het werd de zonde van Onan genoemd (naar het verhaal van Onan, zie Gen. 38: 9).

Eigenlijk is het christelijk denken over seksualiteit sterk beďnvloed door de filosofie van Plato. Hij leerde ons dat de ideeën de volmaakte werkelijkheid waren. De concrete werkelijkheid vormt slechts een zwakke afschaduwing van het idee. De hoogste ideeën zijn die van schoonheid, waarheid en goedheid. [*5]  

Allerlei onbijbelse elementen uit Plato’s filosofie zijn klakkeloos overgenomen door kerk en theologie. Onder andere de negatieve waardering van seksualiteit.

De nieuwe levenswandel is de richting die we als christenen kiezen in de praktijk van alle dag. Een paar voorbeelden ter verduidelijking. 

  • Dansen; de structuur is neutraal. Je kunt er ontspanning in zoeken, dat lijkt mij positief. Je kunt er ook afgoden mee dienen, dat is een negatief gekozen richting. Daarmee is dansen nog niet negatief, want op zichzelf (de structuur) is dansen neutraal. 
     

  • Consumptie van alcohol; je kunt een glaasje drinken voor de gezelligheid, dat lijkt mij positief (zie ook 1 Tim. 5: 23). Je kunt ook misbruik van alcohol maken door je te bezatten. Dat lijkt mij een niet christelijk gekozen richting (zie ook Eph. 5:18). De structuur, consumptie van alcohol, is dus neutraal. Aan de gekozen richting kun je een waardeoordeel hechten. 
     

  • Mijns inziens geldt dat ook voor masturbatie. Op zichzelf is dat niet slecht. Het kan spanningen verlichten en  het is gewoon lekker. Bij de ontwikkelingsfase van jonge mensen speelt masturbatie over het algemeen een belangrijkere rol, omdat hun lichaam volop in ontwikkeling van kind naar volwassene is. Pas wanneer masturbatie een neurose wordt, klopt het niet. Maar we moeten niet te snel iets als een neurose zien. 

Homoseksualiteit 

Gij zult geen gemeenschap hebben met een, die van het mannelijk geslacht is, zoals men gemeenschap heeft met een vrouw: een gruwel is het.” (Lev. 18: 22). 

Het lijkt duidelijker dan het in werkelijkheid is. Veelal wordt deze tekst (en anderen, zoals Lev. 20: 13) geďnterpreteerd als een duidelijke verwerping van homoseksualiteit. We moeten deze teksten echter wel in hun verband en culturele context lezen, 

"want het hermeneutische principe van de Bijbel is niet algemeenheid maar contextualiteit." [*6]

In de omringende Egyptische en Kanaänitische culturen weelde de homoseksuele (tempel)prostitutie. Kinderen werden aan de Moloch geweid, zelfs dieren werden misbruikt voor deze religieus-seksuele praktijken . [*7] 

Orgiën waren een soort van eredienst. De fallus werd verheerlijkt. In die context zegt  Mozes dat het een gruwel is in Gods ogen. We moeten ons terecht afvragen of daarmee elke liefdevolle homoseksuele relatie wordt bedoeld.

Het komt ook niet overeen met het volledig mens worden. Als mens mag je jezelf ontplooien. Je mag zijn wie je bent. Waarom zou dat niet gelden voor de homofiele medemens? Waarom zou hij zich niet mogen ontwikkelen tot volledig mens? Seksualiteit mag niet worden onderdrukt. De mens is geroepen om vrij te zijn. 

Een nieuwe levenswandel betekent niet dat de homofiel zijn gevoelens onderdrukt, maar dat hij een grondhouding van respect voor de ander koestert. Intimiteit en seksualiteit mogen een uiting van liefde zijn, nooit van dwang en onderdrukking. Dat geldt trouwens voor alle mensen, niet alleen voor de homofiel. 

De nieuwe levenswandel betekent dat je jezelf accepteert en aanvaardt zoals je bent. Je mag jezelf zien in het licht van de Eeuwige, gewassen door het bloed van Jezus Christus. Deze God zoekt de verlorenen en redt de onderdrukten. Hij wil jou kennen zoals je bent. Bij hem mag je jezelf zijn, met je eigen specifieke seksualiteit.

Maar, hoe zit het dan met Adam en Eva? 

Toen zei de mens: Dit is nu eindelijk been van mijn gebeente en vlees van mijn vlees; deze zal “mannin” heten, omdat zij uit de man genomen is. Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zijn vrouw aanhangen, en zij zullen tot een vlees zijn.  (Gen. 2: 23 en 24). 

Hier wordt toch heel duidelijk geleerd dat man en vrouw voor elkaar geschapen worden? ‘God created Eve, not a Steve’ zei een bekende Amerikaanse theoloog eens. 

De vraag is of er ons hier wel een normatieve vaststaande levensordening wordt geleerd. Volgens mij gaat het daar helemaal niet om in dit verhaal. De logica van het verhaal vraagt er nu eenmaal om dat het menselijk geslacht met een man en een vrouw begint. Anders had de mensheid niet kunnen ontstaan. Heteroseksualiteit wordt hier als vanzelfsprekendheid verondersteld, homoseksualiteit is onbekend. De reden dat God Adam een vrouw gaf was trouwens om hem een hulp te geven 

Het is niet goed dat de mens alleen is. Ik zal hem een hulp maken die bij hem past.” (Gen. 2:18).

De ban der eenzaamheid wordt doorbroken. Volledig mens worden kun je niet zonder andere mensen. Waarom zou een man geen hulp van een man, een vrouw geen hulp van een vrouw kunnen zijn? 

In veel christelijke kringen wordt homoseksualiteit gezien als een gevolg van de zondeval. Deze gedachte is echter onbijbels en dus verwerpelijk. De zondeval is niet zomaar een daad van ongehoorzaamheid van Adam en Eva, maar een gebeurtenis die een catastrofale betekenis had voor heel de schepping. Er is niets dat niet op de een of andere manier aangetast is door de verwoestende gevolgen van de zondeval.

De zondeval heeft dus ook gevolgen voor de menselijke seksualiteit, en ook  hier, voor alle seksualiteit. Heteroseksualiteit is net zogoed als homoseksualiteit onderhevig aan de gevolgen van de zondeval. 

Verlossing betekent dat ook de seksualiteit weer tot zijn oorspronkelijke doel wordt gebruikt. De nieuwe levenswandel impliceert niet een richting van heteroseksualiteit, maar een richting waarbij je jezelf en je partner het meest recht doet. Het gaat God erom dat je volledig mens wordt, dat je jezelf ontplooit tot wie je bent. Doe dus af het masker van ‘hetero’ als je een andere voorkeur hebt.

In Christus ben je een nieuwe schepping, dat wil zeggen dat je de nieuwe levenswandel mag gaan in het licht van God, waarbij je telkens zoekt naar harmonie met God, je medemens, de natuur en je eigen innerlijk.

Seks mag een teken van lijfelijke liefde zijn, niet van onderdrukking. Dit is de juiste richting. Nogmaals, het heeft niets te maken met welke voorkeur, maar alles met hoe je seksualiteit in je relatie(s)  gebruikt. 

Doel van seks, seksuele intolerantie en pedofilie

Doel van seks

Op de vraag welk doel seksualiteit dient, zijn vier antwoorden mogelijk [*8], welke ik hier kort zal uitwerken.

 1)    Seksualiteit als middel tot voortplanting. In de puberteit begint het vrouwelijke lichaam eitjes af te scheiden en het mannelijke lichaam sperma. Wanneer zo’n eitje bevrucht wordt, door seksuele omgang tussen man en vrouw, kan dit uitgroeien tot een kind. Deze handeling is dus noodzakelijk voor het voortbestaan van het menselijk geslacht.

 2)    Seksualiteit als uitdrukking van gevoelens. De eenwording van twee lichamen is vooral een uitdrukking van liefdesgevoelens. Mensen kunnen mateloos naar elkaar verlangen. Mensen kunnen hunkeren om met elkaar te vrijen. Naast liefde is er nog een ander gevoel dat met seks kan worden uitgedrukt. Het kan ook bezitterdrang uitdrukken, het kan gebruikt worden om mensen te onderwerpen en te vernederen. Daaruit kan zinnelijk genot worden ervaren.

 3)    Seksualiteit als plezier. Seks kan gebruikt worden puur voor genot, lust en plezierige bevrijding van een spanning. Seks kan het lichaam verfrissen, door het energie en gezondheid te geven.

 4)    Seksualiteit als overgave. In onze cultuur is dit niet meer zo bekend, maar vroeger was seks erg cultus-gebonden. De gedachte ons over te geven aan de oerkrachten van de natuur is ons vreemd geworden. In Corinthe kun je de ruďnes nog vinden van een tempel van Aphrodite, de liefdesgodin. In wellustige extase gaven pelgrims zichzelf over aan de macht van de godheid. Hiervoor gebruikten zij, tegen betaling, tempelprostituees.

De gedachte om seks uitsluitend te beperken tot voortplanting,  toeschrijven aan een almachtige godheid en van deze gedachtegang een absolute, eeuwige norm te maken voor alle volkeren ter wereld, is die God omlaaghalen en in tegenspraak brengen met de door hemzelf geschapen natuur. De mens is de kroon op Gods scheppingswerk, hij steekt dan ook ver boven de dieren uit in kennis, wijsheid en inzicht. Dit uit zich in de omgang tussen mensen, ook op seksueel gebied.

Waar veel christenen moeite mee hebben is om seksualiteit enkel voor genot te gebruiken. 

  • Zijn voortplanting en liefde dan de enige goede gronden die aan seksualiteit een positieve waarde kunnen geven? 

  • Is het soms onzedelijk om een chocolaatje alleen te eten omdat het zo lekker is? 

  • Is het onzedelijk om naar muziek te luisteren die we mooi vinden?

  • Waarom is het dan wel onzedelijk om seks te hebben enkel voor het plezier?

Persoonlijk denk ik dat het te kort door de bocht is seksualiteit gelijk te schakelen met het nemen van chocola of het luisteren naar muziek. Seksualiteit raakt heel diep je mens-zijn. Het is iets heel moois en speciaals en dient daarom ook met uiterste zorgvuldigheid gebruikt te worden. Je geeft je lichaam als het ware aan de ander (Paulus verwoordt dat nogal plastisch in 1 Cor. 7: 3-5.).

In 1 Cor. 6: 18 lezen we dat we door 'hoererij' ons aan ons eigen lichaam bezondigen. Ons lichaam behoort een tempel te zijn voor de Heilige Geest. Door 'hoererij' wordt ons lichaam een vlees met het lichaam van de prostituee. Ook dit gegeven wijst er mijns inziens op dat we seksualiteit niet zomaar voor lust kunnen gebruiken. Erbij moet wel gezegd worden dat niet alle vormen van seksualiteit gelijk gesteld kan worden met ‘hoererij’.  

Het lijkt erop dat Paulus vooral doelt op die vormen van seksualiteit waarbij geslachtsgemeenschap plaatsvindt. De zonde is erin gelegen dat twee lichamen tot een vlees zullen zijn (1 Cor. 6: 16), terwijl ons lichaam niet een met een hoer en een tempel van de Heilige Geest tegelijk kan zijn. De bijbel is geen handboek voor seksualiteit, we kunnen daar dus weinig informatie uit halen. Ik denk dat seksualiteit ten dienste staat van de liefde, lust neemt daarbij een ondergeschikte (maar zeker niet onzedelijke) plaats in.

De tempel die in Corinthe stond, was gelegen op een berg. Het was een hele klim om daar bovenop te komen. 

Streeft dan naar de hoogste gaven. En ik wijs u een weg, die nog veel verder omhoog voert.” (1 Cor. 12: 31). 

Wellicht had Paulus gewezen naar de tempel van Aphrodite, die bovenop die berg stond en waar de god van de Eros werd vereerd door tempelprostitutie. De liefde die Paulus bedoelde in de erop volgende verzen is een veel hogere liefde. 

Seksuele intolerantie [**]

Veel mensen menen onderscheid te moeten maken tussen natuurlijke en tegennatuurlijke seksualiteit. Die laatste vorm moet dan worden bestreden. Maar wat is natuurlijk? Seks die de voortplanting dient? ‘Een anus is nu eenmaal geen vagina’, is zo’n argument dat veelal wordt geplaatst bij deze stelling. 

Slechts weinig seksuele omgang dient echter alleen voor de voortplanting. We zagen net dat het ook andere doelen kan dienen. Bij deze andere doelen zijn de seksuele handelingen niet afhankelijk van het in elkaar passen van geslachtsorganen. Daarnaast, wat doen we met voorbehoedsmiddelen en met masturbatie als we de theorie van de natuurlijke seksualiteit aanhangen?

Het is nogal kortzichtig om onderscheid te maken tussen natuurlijke en onnatuurlijke seksualiteit. Veel afkeur en intolerantie ten opzichte van andere voorkeuren van seksualiteit komen volgens mij voort uit egocentrisme. Wat ik prettig vind, is prettig. Wat ik vies vind, is vies… Een subjectieve beleving wordt dan als objectieve waarheid gehouden. Deze arrogante houding werkt onderdrukkend en dient daarom veroordeeld te worden.

Moeten we dan alles maar loslaten en tolereren? Is het hek dan niet van de dam? Terechte vragen die gesteld mogen worden. 

Als christenen zijn we niet gelijkvormig aan deze wereld. We handelen vanuit een andere geest, de geest van Christus. Die geest roept ons om waarden van liefde, respect en  eerbied aan te hangen. Het gaat er om dat we de ander geen tekort doen. We mogen seksualiteit niet misbruiken om anderen te schaden, te vernederen en te onderdrukken. Maar we mogen het wel gebruiken om onze liefde te delen en van de lust te genieten. Of dat nu homoseksueel of heteroseksueel gericht is maakt niet uit. 

Het gaat erom dat je je partner en jezelf niet tekort doet. Trouwens dit geldt ook voor vormen van seksualiteit die egocentrisch gericht zijn (masturbatie, travestie en fetisjisme). 

Een laatste vraag die nog rest is hoe om te gaan met inter-generationele relaties, en dan met name waarbij de jonge partner de volwassenheid nog niet heeft bereikt. Oftewel pedofiele relaties.

Pedofilie

Voor we op deze vraag ingaan, is het goed om eerst enkele begrippen te verklaren. 

  • Onder pedofilie versta ik 
    een totaal van emotionele, seksuele, spirituele en erotische fascinatie [*9] dat gewekt wordt door het kind.

    • NB 1. Deze fascinatie is deels aangeboren en deels aangeleerd.

    • NB 2. Deze fascinatie  zal in het contact met kinderen om bevrediging vragen.

  • Onder pedoseksualiteit versta ik 
    concrete seksueel (getinte) handelingen tussen een volwassen persoon en een kind. 

Iemand die pedoseksuele handelingen verricht, hoeft dus niet per definitie een pedofiel te zijn en een pedofiel hoeft niet per definitie pedoseksuele handelingen te verrichten. Ik maak geen onderscheid tussen 'een pedofiel' en 'een pedoseksueel', wel tussen handelingen. 

Door veel psychiaters en seksuologen wordt pedofilie gezien als een afwijking die voorkomt uit een traumatische jeugdervaring. De ‘bewijzen’ hiervoor zijn veelal gebaseerd op klinisch en justitieel onderzoek van pedoseksuele delinquenten.

Uit zulke onderzoeken kunnen echter geen conclusies worden getrokken voor de hele groep van mensen met een pedofiele voorkeur. Vergelijk het eens met onderzoeken naar heterofiele mensen. Dan ga je ook geen zedendelinquenten (bijvoorbeeld verkrachters van vrouwen) ondervragen.

Mijn eigen ervaring binnen pastorale gesprekken met pedofiele mensen bracht mij tot de overtuiging dat je hun voorkeur niet kunt verklaren vanuit een traumatische ervaring in de vroege jeugd. Net als homofilie en heterofilie is pedofilie een onverklaarbare voorkeur. We kunnen geen duidelijke oorzaken vinden over hoe iemands seksuele voorkeur zich ontwikkelt. Ook pedofiele mannen en vrouwen zijn doodgewone mensen die we in elke leeftijdsgroep en alle klassen van de maatschappij tegenkomen.

Veel psychiaters en seksuologen zijn van mening dat elke pedoseksuele handeling schadelijk is voor het kind. Zij baseren dit op klinische onderzoeken. Weer de vraag, zijn deze onderzoeksgegevens objectief voor alle ‘slachtoffers’? Kinderen die later problemen krijgen vanwege pedoseksuele handelingen komen waarschijnlijk in aanraking met de hulpverlening. Zelfs dan is nog de vraag of de pedoseksuele handelingen de vermeende oorzaak is van zijn of haar problemen.

Als we de gezondheid van Nederlanders willen onderzoeken, dan gaan we toch ook niet een steekproef houden onder de patiënten in een ziekenhuis. We zouden dan een ernstig vertekend beeld krijgen! Bij een steekproef dienen de respondenten wel representatief te zijn voor de volledige populatie. [*10]   

De gerenommeerde seksuoloog Theo Sandfort heeft een steekproefonderzoek gehouden naar de vermeende schadelijkheid van pedoseksuele handelingen. [*11]  

Hij zocht zijn respondenten onder ‘slachtoffers’ die als kind gewillig hebben ingestemd met een seksuele relatie. Deze kinderen zijn dus niet gedwongen. De uitkomst was opzienbarend te noemen.  Geen van de jongeren bleek schadelijke gevolgen te hebben opgelopen aan de pedoseksuele contacten in hun jeugd. Erbij moet gezegd worden dat deze onderzoekspopulatie alleen representatief is voor vrijwillige pedoseksuele contacten.

Mijn conclusie uit bovenstaande is dat we niet bij voorbaat pedofilie als een afwijking kunnen beschouwen en pedoseksualiteit als een handeling die te allen tijde schadelijke gevolgen heeft voor het ‘slachtoffer’.

Conclusie

Ten tijde van de grote middeleeuwse theologen dacht men dat homoseksualiteit een perversie was. De heteroseksuele geaardheid werd gezien als de enige normale gerichtheid. De  Bijbel leert ons dat de mens geen genoegen mag nemen met zijn onvolmaakte bestaanswijze. Christus biedt ons algehele verlossing. Het gaat hierbij om meer dan alleen de ziel. Zielenheil is een wezenlijk onderdeel van de verlossing, maar we mogen het niet daartoe beperken. “Zijn striemen zijn onze genezing geworden” (Jes. 53: 5). Verlossing is inclusief genezing van ziekten en bevrijding uit maatschappelijk onderdrukkende structuren.

Vandaar dat christelijke hulpverleners altijd hebben gedacht dat je anders-geaarden moet genezen van hun perversie.  Dit was geheel in de lijn van schepping, zondeval en verlossing. De schepping: De mens is heteroseksueel gericht  → De zondeval: bracht seksuele perversies → De verlossing: innerlijk genezing van deze seksuele perversies.

In de 20e eeuw is er een enorme wetenschappelijke ontwikkeling geweest. Deze heeft aangetoond dat de seksuele ontwikkeling niet zo eenvoudig is als men vroeger dacht. Er zijn geen steekhoudende bewijzen die aantonen dat andere seksuele voorkeuren dan de heteroseksuele perversies, ziekten of afwijkingen zouden zijn. Eerder lijkt het tegendeel bewezen. 

Deze nieuwe inzichten vragen ook om een nieuwe benadering vanuit de christelijke hulpverlening. Een homofiele of pedofiele gerichtheid is, net zomin als een heterofiele gerichtheid, in principe niet verkeerd. Een nieuwe levenswandel betekent dus niet het onderdrukken van je seksualiteit, maar je seksualiteit gebruiken binnen de door God gestelde grenzen van liefde en trouw. We hebben gezien dat God wil dat we volledig mens worden. Het gaat volgens mij dus zelfs tegen Zijn wil in als we ons tekort doen door onze seksualiteit onnodig te onderdrukken.

Wie het liefdesgevoel in een mens vernietigt, begaat de ergste zonde die er bestaat, een zonde waarvoor geen genade is, geen vergeving is.
(Wagner, E; Abu Nuwas. Wiesbaden: Steiner, 1965)     

Het is niet immoreel anders te zijn, immoreel is  anderen niet toe te staan anders te zijn. (Churchill, W; Homosexual Behavior Among Males. New York: Hawtorn, 1967)